Begin 2018 maakte de gemeente Vianen bekend dat LEKSTEDEwonen van plan is aan de overkant van de Lange Waaijsteeg, waar het het Groene Hart begint, een zorgboerderij te bouwen en daaromheen een zorglandgoed in te richten.

Een meerderheid van gemeenteraad van Vianen (de coalitiepartijen VVD, CDA, PvdA, SGP en Lokaal Alert en  oppositie partij ChristenUnie) stemde in met een daarvoor noodzakelijke wijziging van het bestemmingsplan landelijk gebied. Tirtsa Kamstra (CU) wilde van het college de toezegging dat het ecologisch beheer zich niet zou beperken tot de 4,5 hectare van de zorgboerderij, maar dat ook de overige 13 hectare onder het ecologisch beheer komen te vallen. Wethouder Landwehr zegde vervolgens toe dat ecologisch beheer van toepassing zal zijn  op het gehele gebied van ruim 17 hectare.

De andere oppositiepartij D66 liet bij monde van Christa Hendriksen weten weliswaar een voorstander te zijn van hoogwaardige zorg in een groene omgeving maar het niet eens te zijn met de gekozen locatie. Voorkeur gaat uit naar binnenstedelijk bouwen, dan wel hergebruik van (één van de vele) leegstaande boerderijgebouwen. Het buitengebied moet onbebouwd worden gelaten.

Zienswijze

De Stichting Buiten Gezond in Vianen en de Stichting Groene Hart zijn van mening dat bebouwing van het Groene Hart niet past en dat voldoende locaties binnen de bebouwde kom beschikbaar zijn. Daarom hebben de beide stichtingen gezamenlijk de volgende zienswijze ingediend.

De Lange Waaijsteeg vormt de begrenzing van het stedelijk gebied (de bebouwde kom; bestaand stads-en dorpsgebied). Ten zuiden van deze grens ligt het waardevolle landelijk gebied van de Vijfheerenlanden.
Op grond van de geldende regelgeving moeten ontwikkelingen op het gebied van wonen binnen het stedelijk gebied worden gesitueerd.
Dat geldt temeer voor zorgwoningen waarbij de nabijheid van andere voorzieningen (zoals winkels en medische hulp) zeer wenselijk is.
Het situeren van zorgwoningen in het buitengebied (al dan niet in de vorm van een landgoed nieuwe stijl) is planologisch ongewenst en onjuist. Bovendien vrezen wij voor precedentwerking want nut en noodzaak om speciaal voor een locatie buiten de bebouwde kom te kiezen, ontbreken.      De toevallige eigendomssituatie van grond kan – zoals bekend- niet als argument gelden.
Wij verzoeken u vriendelijk geen verdere uitvoering te geven aan dit plan.
1.
De planlocatie heeft een oppervlak van ongeveer 17,3 hectare. De grond is in eigendom van LEKSTEDEwonen. Het plangebied wordt in het oosten begrensd door de Lange Waaijsteeg en de woonwijk Monnikenhof. De weg Panoven met parallel daaraan het Merwedekanaal zorgt voor de begrenzing in het zuiden. Ten westen van het plangebied zijn een volkstuinencomplex, een wilgen(griend)bos en diverse graslanden gesitueerd. De Helsdingse Achterweg zorgt voor een
begrenzing van het plangebied in het noorden.
2.
De planlocatie maakt deel uit van het gebied in de polder Bloemendaal, dat begrensd wordt door de Helsdingse Achterweg, De Lange Waaijsteeg, het Merwedekanaal en de Bloemendaalseweg. Vanuit de beginselen van goede ruimtelijke ordening dient dit hele gebied betrokken te worden bij planvorming en niet slechts een deel waar LEKSTEDEwonen zo nodig vanaf moet.
3.
LEKSTEDEwonen bezit in totaal 23 hectare in de polder Bloemendaal. Eerder zijn plannen voor het vestigen van een hospice naast Helsdingse Achterweg 20, mede onder invloed van weerstanden in de buurtschap, niet doorgezet.
4.
Blijkens het ontwerp bestemmingsplan is de aanleiding voor het opstellen van dit bestemmingsplan een initiatief van LEKSTEDEwonen om in de Polder Bloemendaal een zorglandgoed te ontwikkelen. Het betreft een plan voor het realiseren van nieuwe zorgwoningen / zorgwooneenheden, gecombineerd met ca 17 ha natuurontwikkeling, het toevoegen van landschapselementen en recreatief medegebruik. Omdat de ontwikkeling van het zorglandgoed niet past binnen het vigerende bestemmingsplan ‘Landelijk gebied’ zou een nieuw planologisch kader nodig zijn.
5.
De eigendomsposities van het kavel op de hoek van de Lange Waaijsteeg en de Helsdingse Achterweg en het langgerekt kavel tussen kavels van LEKSTEDEwonen aan zuidzijde tussen Lange Waaijsteeg en het griendbos zijn niet betrokken bij de planvorming.
6.
Bijlage 4 betreft een Quickscan Natuurtoets van “eco groen” met de status definitief.
Blijkens de quickscan moet nog nader onderzoek worden gedaan naar beschermde soorten grote modderkruiper, heikikker en rugstreeppad, moet de mogelijke invloed op leefgebied van de soorten en moeten de effecten van de aanleg van een vlonderpad nog nader worden onderzocht. Het gebied wordt bezocht door trekvogels. De ransuil, matkop, koekoek en nachtegaal worden niet genoemd, terwijl uit de “flora- en fauna inventarisatie Panoven”, in opdracht van Oasen uitgevoerd voor het westelijk deel van het griendbos, blijkt dat deze daar voorkomen.
7.
LEKSTEDEwonen heeft een groot deel van de gronden jarenlang (in plaats van de voormalige boomgaard) laten exploiteren als akkerland voor monoculturen mais en/of graan. Het huidige initiatief van 16 ha natuurontwikkeling is niet geloofwaardig. LEKSTEDEwonen moet dan ook gezien worden als een projectontwikkelaar die zijn grondpositie in het gebied probeert af te bouwen en daarbij wordt gefaciliteerd door de gemeente.
8.
LEKSTEDEwonen is thans, als woningbouwcoöperatie, onder invloed van nieuw Rijksbeleid (n.a.v. misstanden bij woningcoöperaties bij het beleggen van hun reserves) gedwongen zich te beperken tot het ontwikkelen van huurwoningen met sociale huur (maximale maandhuur € 710).
LEKSTEDEwonen kan de eerder, om strategische reden, verworven gronden niet in bezit houden, omdat deze niet meer passen binnen de huidige, aangescherpte kaders voor woningbouwcoöperaties. Dit is mogelijk de eigenlijke onderliggende aanleiding voor het initiatief van LEKSTEDEwonen om in de Polder Bloemendaal een zorglandgoed te ontwikkelen. Daarbij is mede van belang dat een (voor het publiek opengesteld) landgoed vrijgesteld kan worden van belastingheffing.
9.
In het huidige plangebied bevond zich onder meer een prachtige hoogstamboomgaard met oude pruimen-, kersen-, appel en perenbomen. Een grondspeculant, die evenals de gemeente, anticipeerde op een mogelijke uitbreiding van de Monnikenhof, heeft in de polder Bloemendaal gronden, waaronder de prachtige hoogstamboomgaard, weten te verwerven. De prachtige hoogstamboomgaard is onverwachts door grondspeculant gerooid. Compensatie en herplant van de bomen is achterwege gebleven. Bevoegd gezag (gemeente en provincie) heeft dit laten passeren.
10.
De provincie Zuid-Holland heeft deze uitbreiding verhinderd. Grondspeculant heeft het grootste deel (23 ha) van de verworven grond daarna verkocht aan LEKSTEDEwonen. De thans voorliggende 17,3 hectare maken daar deel van uit. De bij de hoogstamboomgaard behorende boerderij is verkocht aan   een particulier, die de woonboerderij op uitnemende wijze heeft laten renoveren en daarbij een nieuwe hoogstamboomgaard heeft gerealiseerd.
11.
Het veeteeltbedrijf aan Helsdingse Achterweg 20 wil het grondoppervlak van het bedrijf uit kunnen breiden met ha van het geplande landgoed.
Het bedrijf staat niet open voor een meer duurzame manier van veeteelt, waarbij hogere eisen worden gesteld aan flora, fauna en diervriendelijker produceren.
Uitbreiden van het areaal met (intensieve) veeteelt is ongewenst en mag niet ten koste gaan van de natuurwaarden van het gebied.
12.
Wij geven uw raad in overweging het daarheen te leiden dat aan alle 23 ha in bezit van LEKSTEDEwonen in de polder Bloemendaal – dus niet alleen de 17,3 ha – nadere voorwaarden worden gesteld aan het gebruik van het gebied op het gebied van flora, fauna en diervriendelijk produceren. Voorts geven wij uw raad in overweging om te doen onderzoeken of voor de 23 ha het eigendom/beheer kan worden overgedragen aan bij bijvoorbeeld de Natuur- en Vogelwacht VHL of het Utrechts (of Zuid-Hollands) Landschap.
13.
Bijzondere aandacht verdienen de vier percelen wilgenbos/griend ten zuidwesten van het plangebied. Dit wilgenbos maakt deel uit van de ecologische hoofdstructuur (EHS). Het is het enige overgebleven deel van de polder Bloemendaal, waar wilde dieren zich nog ongestoord kunnen verschuilen. De twee oostelijke percelen zijn eigendom van LEKSTEDEwonen.
In het plan wordt beoogd om het meest oostelijke perceel middels een vlonderpad toegankelijk te maken voor het publiek. Ofschoon dat in bijlage 4 bij de toelichting wel zo wordt voorgesteld, ligt dit gebied buiten de grenzen van het ontwerp bestemmingsplan. Wij verzoeken u nadrukkelijk om het wilgen(griend)bos niet aan te laten tasten. De twee westelijke griendpercelen heeft de gemeente recent verkocht aan waterbedrijf Oasen.
Oasen is voornemens om aan dat ca 7 ha grote gebied de dubbelfunctie waterwinning en natuur toe te kennen. In een in opdracht van Oasen opgestelde “inventarisatie flora en fauna 2013″ staat een uitgebreide beschrijving van de soorten die in het gebied van 7 ha zijn aangetroffen, die mede van toepassing moet worden geacht voor de twee percelen griendbos in eigendom van LEKSTEDEwonen.

Conclusie
Er is onvoldoende informatie verstrekt om de plannen te kunnen beoordelen.
Andere locaties zijn niet onderzocht. Waarom is niet gekozen voor een passende locatie binnen het thans vigerende bestemmingsplan Kom Vianen? Sluiseiland? Stadshof? Door de wijziging van het bestaande bestemmingsplan maakt dit de weg vrij voor bebouwing en wordt onherstelbare schade toegebracht aan het historische landschap Bloemendaal. Er is geen sprake van verbetering van ruimtelijke kwaliteit.
Het gebied maakt deel uit van de polder Vijfheerenlanden. Het is een karakteristiek historisch gebied behorend tot de Lek, uiterwaarden en de polders. Dit gebied dient te worden behouden. Waarom zouden de gronden van het bestemmingsplan van 14 december 2014 waarop dit gebied “agrarisch” is bestemd nu ineens anders zijn geworden?
Er zijn onvoldoende geldige argumenten aanwezig om middels een herziening van het bestemmingsplan landelijk gebied de stichting van een zorglandgoed te rechtvaardigen. Wel is voorstelbaar dat met inachtneming van de beginselen van goede ruimtelijke ordening, inclusief zorgvuldige belangenafweging, de totale grondpositie van LEKSTEDEwonen opnieuw wordt bezien.
Het situeren van zorgwoningen in het buitengebied (al dan niet in de vorm van een landgoed nieuwe stijl) is planologisch ongewenst en onjuist.

Blijkens de  reactie van de gemeente middels de Nota van beantwoording zienswijzen-pag31-34  handhaaft de gemeente de plannen.

In beroep bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State

Naar aanleiding van de reactie op de zienswijze hebben de Stichting Groene Hart en de Stichting Buiten Gezond in Vianen  besloten in beroep te gaan bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State.

Op 21 mei 2019 om 13.00 zal de Afdeling het beroep behandelen.

Stichting De Iris

Stichting de Iris is in 2011 opgericht en ontstaan uit een in 2008 door enkele ouders van jongeren met een verstandelijke beperking gestart initiatief. De doelstelling van de stichting is huisvesting te realiseren voor jongeren met een verstandelijke beperking waar zij onder begeleiding zelfstandig kunnen wonen.

Aanvankelijk had de gemeente het plan om aan de Helsdingse Achterweg een kleinschalig project te realiseren voor Stichting De Iris samen met het in Vianen eveneens door vrijwilligers opgerichte hospice. Beide voorzieningen waren bestemd voor inwoners binnen de gemeente. Het project werd niet doorgezet nadat de buren, waaronder het daarnaast gevestigde boerenbedrijf, bezwaar maakten. Mede door de daardoor veroorzaakte vertraging heeft het hospice snel elders een onderkomen kunnen vinden. Vervolgens is het project afgelast.

Dat bezwaar zou bestaan tegen huisvesting van een kleine groep Viaanse jongeren binnen de lintbebouwing langs de Helsdsingse Achterweg berust op een misverstand.

Nadat het project voor De Iris en het hospice was afgeblazen, heeft LekstedeWonen een andere landelijke organisatie De Herbergier een franchiseformule, welke eigendom van De Drie Notenboomen, waar ook de Thomashuizen onder vallen, bereid gevonden ook in Vianen een Herbergier te vestigen.

Een Herbergier is een kleinschalige woonvoorziening voor 16 mensen met dementie, waar de bewoners en de verantwoordelijke zorgverleners op een zo gewoon mogelijk manier met elkaar samenwonen. De vestiging van een Herbergier is niet, zoals het hospice een Viaans initiatief om dementerende ouderen uit Vianen een passend onderkomen te kunnen bieden, maar aan een willekeurige doelgroep, die niet aantoonbaar is gebaseerd op een aanwezige behoefte vanuit Vianen.

Er is voortdurend gewezen op concrete alternatieven elders, niet in het Groene Hart. Zeer te betreuren is dat De Iris van het gemeentelijk beleid de dupe is.